Stablecoin là gì? Cơ chế ổn định giá của Stablecoin

Trong các bài trước các bạn đã biết về tiền ảo, Bitcoin, Etherum, các coin động vật (AquaGoat, DogeCoin). Hôm nay Coin86 sẽ giúp các bạn biết thêm về Stablecoin là gì? và tất tần tật mọi thứ liên quan.

Stablecoin là gì?

Stablecoin là cryptocurrency được thiết kế để mô phỏng giá trị của các đồng tiền fiat như đồng đô la hoặc đồng euro. Chúng cho phép người dùng chuyển giá trị nhanh chóng và rẻ trên toàn cầu trong khi vẫn duy trì sự ổn định về giá.

Các đồng tiền điện tử như Bitcoin và Ethereum nổi tiếng về sự biến động giá của chúng khi được định giá so với fiat. Điều này là bình thường, vì công nghệ blockchain vẫn còn rất mới và thị trường tiền điện tử tương đối nhỏ. Việc giá trị của một loại tiền điện tử không bị ràng buộc với bất kỳ tài sản nào là điểm thú vị từ góc độ thị trường tự do, nhưng nó có thể là cồng kềnh khi nói đến tính tiện lợi.

Stablecoin giải quyết vấn đề gì trong Crypto?

Stablecoin được xuất hiện để giải quyết vấn đề lớn nhất trong thị trường Crypto hiện tại đó chính là sự biến động (volatility).

Đối với trader hay investor, họ có thể chuyển tài sản sang stablecoin để tránh khỏi sự biến động (volatility) của tiền điện tử mà không cần nhất thiết phải đổi sang Fiat.
Đối với các cửa hàng, công ty khó lòng nào chấp nhận thanh toán bằng 1 loại Crypto với sự biến động 20 – 30% giá trị trong một thời gian ngắn. Chính điều này, đã khiến việc chấp nhận rộng rãi của tiền điện tử trở nên khó khăn hơn rất nhiều.

Như vậy, có thể thấy Stablecoin có tầm quan trọng như một chiếc cầu nối giữa thị trường điện tử với thị trường tài chính truyền thống. Việc chuyển đổi từ Fiat sang tiền điện tử được dễ dàng hơn rất nhiều khi có sự xuất hiện của Stablecoin.

Tại sao Stablecoin lại quan trọng với crypto?

Đa phần chúng ta không cảm thấy thoải mái với sự mất mát, điều này càng phóng đại hơn khi crypto có biến động rất lớn và mang tính đầu cơ cao, giá token có thể giảm mấy chục phần trăm trong vòng một tuần, đối với nhiều người, điều này rất khó chấp nhận.

Ví dụ, bạn trade thắng vài lệnh và quyết định chốt lời ra BTC, khoảng 1 tuần sau, bạn chốt BTC ra VND và nhận thấy số tiền VND mà mình bỏ vào và rút ra không có chênh lệch. Liệu bạn cảm thế nào?

Stablecoin tách biệt đặc tính high risk/high return của crypto khỏi sự biến động thường xuyên của các crypto assets, đặc tính “ổn định”, khiến Stablecoin là loại cryptocurrency thích hợp hơn để lưu trữ và làm phương tiện trao đổi giá trị.

Stablecoin hoạt động như thế nào?

Có một vài loại stablecoin, mỗi loại có cách ổn định giá theo những cách khác nhau. Dưới đây là một số loại phổ biến nhất của stablecoin.

Stablecoin được hỗ trợ bởi tiền fiat

Loại phổ biến nhất của stablecoin là được hỗ trợ trực tiếp bằng tiền tệ fiat với tỉ lệ 1: 1. Chúng còn được gọi là những stablecoin được tiền fiat đảm bảo. Một đơn vị phát hành trung tâm (hoặc ngân hàng) nắm giữ một lượng tiền fiat dự trữ và phát hành một lượng token tương ứng.

Chẳng hạn, đơn vị phát hành có thể nắm giữ một triệu đô la và phân phối một triệu mã token với giá trị một đô la mỗi mã. Người dùng có thể tự do giao dịch những mã này như với các mã token hoặc tiền điện tử khác vào bất cứ lúc nào, những người nắm giữ có thể đổi chúng tương đương với USD. Rõ ràng ở đây có một mức độ rủi ro đối tác cao mà không thể giảm thiểu được: đơn vị phát hành phải được tin cậy.

Không có cách nào để người dùng xác định một cách tự tin rằng liệu đơn vị phát hành có giữ tiền dự trữ hay không. Tốt nhất là đơn vị phát hành có thể cố gắng minh bạch nhất có thể khi công bố kiểm toán. Tuy vây, hệ thống như này không đạt trustless. Binance cung cấp hai loại stablecoin được hỗ trợ bởi fiat – BUSD, được hỗ trợ bằng đồng đô la Mỹ và BGBP, được hỗ trợ bằng đồng bảng Anh.

Stablecoin được hỗ trợ bởi tiền điện tử

Stablecoin được hỗ trợ bởi tiền điện tử giống loại được hỗ trợ bởi tiền fiat nhưng có sự khác biệt chính là tiền điện tử được sử dụng làm tài sản thế chấp. Nhưng vì tiền điện tử là kỹ thuật số nên các hợp đồng thông minh sẽ xử lý việc phát hành các đơn vị. Các stablecoin được hỗ trợ bởi tiền điện tử có ủy thác được giảm thiểu, nhưng cần lưu ý rằng chính sách tiền tệ được quyết định bởi những người ủng hộ như là một phần của hệ thống quản trị. Điều này có nghĩa là bạn không ủy thác cho một đơn vị phát hành duy nhất mà sẽ ủy thác cho tất cả những người tham gia mạng bởi họ sẽ luôn hành động vì lợi ích tốt nhất của người dùng.

Để có được loại stablecoin này, người dùng sẽ khóa tiền điện tử của họ vào một hợp đồng. Hợp đồng này sẽ phát hành mã token. Sau này, để lấy lại tài sản thế chấp của mình, người dùng sẽ trả lại stablecoin vào cùng một hợp đồng (cùng với bất kỳ khoản lãi nào).Mỗi hệ thống có cơ chế thực thi riêng dựa trên thiết kế. Có thể nói, sự kết hợp giữa lý thuyết trò chơi và các thuật toán trên chuỗi khuyến khích những người tham gia giữ giá ổn định.

Algorithmic stablecoin

Algorithmic stablecoin không được hỗ trợ bởi tiền fiat hoặc tiền điện tử. Thay vào đó, nó hoàn toàn nhờ vào thuật toán và hợp đồng thông minh để quản lý nguồn cung cấp mã token được phát hành.

Về mặt chức năng chính sách tiền tệ của nó rất giống với cách các ngân hàng trung ương quản lý tiền tệ quốc gia. Về cơ bản, một hệ thống algorithmic stablecoin sẽ giảm nguồn cung cấp mã token nếu giá giảm xuống dưới giá của đồng tiền fiat mà nó dựa vào. Nếu giá vượt quá giá trị của đồng tiền fiat, mã token mới sẽ được đưa vào lưu thông để giảm giá trị của stablecoin.

Bạn có thể nghe thấy loại mã token này được gọi là non-collateralized stablecoins. (stable coin được thế chấp). Điều này là không chính xác về mặt kỹ thuật, vì chúng được thế chấp – mặc dù không giống như hai loại trước. Trong trường hợp có một sự kiện thiên nga đen, algorithmic stablecoins có thể có một số loại tài sản thế chấp để xử lý các động thái thị trường biến động đặc biệt.

Các trường hợp ứng dụng stablecoin

Collateralized stablecoin (được thế chấp) cho đến nay là loại phổ biến nhất trong thực tế. Ví dụ về các đồng tiền này bao gồm USD Tether (USDT), True USD (TUSD), Paxos Standard (PAX), USD Coin (USDC), và Binance USD (BUSD). Tuy nhiên, cũng có những trường hợp của hai loại khác như đề cập trên hiện đang có sẵn trên thị trường. Bitshares USD và DAI là crypto-collateralized coin, trong khi Carbon và (hiện không còn tồn tại) Basis là ví dụ về algorithmic stablecoin.

Danh sách này chỉ là một phần nhỏ. Thị trường cho các đồng tiền kỹ thuật số ổn định là rất rộng, được chứng minh bằng sự phát triển của hàng trăm dự án stablecoin.Để tìm hiểu sâu về stablecoin, hãy xem báo cáo của Binance Research: Sự phát triển của Stablecoin.

Ưu và nhược điểm của Stablecoin

Ưu điểm

Ưu điểm chính của Stablecoin là tiềm năng cung cấp một phương tiện trao đổi bổ sung cho tiền điện tử. Do mức độ biến động giá cao, tiền điện tử đã không thể đạt sử dụng rộng rãi hàng ngày như làm thanh toán.

Bằng cách cung cấp mức độ dự đoán và ổn định cao hơn, các loại tiền tệ ổn định giúp giải quyết vấn đề đang diễn ra này. Bằng cách hoạt động như một biện pháp chống lại sự biến động, stablecoin cũng có thể đóng vai trò là tích hợp tiền điện tử với thị trường tài chính truyền thống.

Như hiện tại, hai thị trường này tồn tại như một hệ sinh thái riêng biệt với rất ít sự tương tác. Với một dạng tiền kỹ thuật số ổn định hơn có sẵn, rất có khả năng tiền điện tử sẽ có mức độ sử dụng ngày càng tăng trong thị trường cho vay và tín dụng, những thị trường mà cho đến nay đã bị chi phối hoàn toàn bởi các đồng tiền fiat được chính phủ phát hành.

Nhược điểm

Mặc dù có tiềm năng hỗ trợ việc chấp nhận tiền điện tử rộng rãi nhưng stablecoin vẫn có những hạn chế nhất định. Stablecoin được hỗ trợ bởi tiền fiat là kém phi tập trung hơn so với các loại tiền điện tử thông thường vì có cần có một thực thể trung tâm là để nắm giữ các tài sản hỗ trợ.

Đối với stablecoin được tiền điện tử hỗ trợ và Algorithmic stablecoin, người dùng phải tin tưởng vào cộng đồng lớn (và mã nguồn) để đảm bảo sự duy trì của hệ thống. Đây vẫn là những công nghệ mới, vì vậy chúng sẽ cần một thời gian để trưởng thành.

Cơ chế ổn định giá của Stablecoins

Tất cả các stablecoin đều yêu cầu một hoặc một số cơ chế để điều chỉnh giá khi nó đi chệch hướng với peg, bằng cách xem xét tính hợp lý và khả thi của các cơ chế này, chúng ta có thể xem xét ý tưởng của dự án có khả thi hay không.

Một số cơ chế điều chỉnh giá stablecoin đáng chú ý nhất trên thị trường hiện nay:

Redeem & Expand.
Algorithmic.
Leveraged Loans.

Lưu ý, một dự án có thể sử dụng một hoặc nhiều cách phía dưới kết hợp với nhau để giữ giá stablecoin quanh mức peg.

Redeem & expand

Đối với các loại Stablecoin như USDT hay USDC khi giá rời peg thì hệ giống có cơ chế cân bằng như sau:

Nếu USDC được giao dịch ở mức dưới $1, chủ sở hữu USDC nên đổi USDC để lấy tài sản thế chấp cơ bản, do đó mua một đô la với giá ít hơn một đô la.
Nếu USDC được giao dịch ở mức trên $1, chủ sở hữu nên thế chấp đồng đô la để minted ra USDC và bán nó trên thị trường để kiếm chênh lệch.

Algorithmic

Có 4 Model cân bằng giá nổi bật hiện nay;

Model Seigniorage (3 token) của Basis cash.
Model Rebate (2 token) của Ampleforth.
Model fractional (2 token) của Frax Finance.
Model của Terra (2 token).

Trong đó, mô hình của Terra đang được xem là mô hình thành công nhất, dựa trên quy mô và ứng dụng của đồng Stablecoin của Terra.

Đồng Stablecoin của Terra là UST được minted bằng cách burn LUNA (native token của Terra), với mô hình này sự biến động của UST được hấp thu bởi LUNA:

Khi giá UST < Peg => protocol bán LUNA để mua lại Stablecoin.
Khi giá UST > Peg => Mint thêm USDT.

Leveraged Loans

Leveraged Loans là một hệ thống cân bằng giá khá phức tạp, stablecoin nổi tiếng sử dụng model này là DAI.

Trong đó, người dùng khóa tài sản thế chấp, chẳng hạn như Ethereum và các loại token khác trong các vị thế nợ có thế chấp (CDP). Sau đó, họ có thể vay DAI từ hệ thống.

Người dùng sau đó có thể mở khóa tài sản thế chấp của họ bằng cách trả lại DAI đã vay, cộng với một khoản stability fee tích lũy theo thời gian.

Nếu giá trị của tài sản thế chấp trong CDP giảm xuống dưới 1,5 lần giá trị khoản DAI đã vay, thì vị thế nợ được thanh lý tự động và tài sản thế chấp được sử dụng để mua lại DAI.

Ngoài ra, nếu giá trị của tài sản thế chấp mất giá trị nhanh chóng và giảm xuống dưới giá trị của khoản DAI bị vay, thì MKR token được minted để bù đắp khoản thâm hụt.

Kết luận

Vậy là chúng ta đã biết được stablecoin là gì và cơ chế ổn định giá của nó như thế nào.

Mặc dù có một số nhược điểm nhưng stablecoin là một thành phần quan trọng của thị trường tiền điện tử.

Thông qua một loạt các cơ chế, các đồng tiền kỹ thuật số này có thể duy trì ít nhiều ổn định ở mức giá đã đặt. Điều này cho phép chúng được sử dụng một cách đáng tin cậy không chỉ là phương tiện trao đổi, mà còn là nơi trữ giá trị an toàn cho các nhà giao dịch và nhà đầu tư.

Cùng Coin86 xem thêm nhiều thông tin hữu ích hơn tại Kiến thức Crypto

Đọc thêm